Een klontje suiker minder

Trends in de voedingsindustrie hebben de neiging om een beetje achter de feiten aan te hobbelen. Pas nadat er regelgeving komt of het commercieel aantrekkelijk wordt, lijkt er bereidheid te ontstaan om samengestelde levensmiddelen te laten evolueren.

Dat is enerzijds niet gek: de marges liggen al jaren onder druk en productiebedrijven hebben behoefte aan seriematig voedsel maken zonder al te veel wijzigingen. Toch lijken de marketingafdelingen eerder veredelde verkoopkantoren als het gaat om vooruit kijken naar latente behoeftes. Verlagen van vet is aardig ingeburgerd, verlagen van zout is min of meer opgelegd, en het gescandeer van “minder minder E-nummers” doet menig producent zuchtend naar alternatieven zoeken.

Zijn consumenten daarmee geholpen? Ik denk het niet. Vrijwel alle samengestelde producten moeten een lange houdbaarheid hebben en value for money etaleren. Dat betekent vaak dat er voedingszuren en suiker moeten worden toegevoegd. De eerste draagt bij aan productveiligheid, de tweede compenseert voor de smaak (en soms ook een verlaagd vetgehalte). Maar bovenal wordt suiker gebruikt als goedkoop vulmiddel. Meer kilo’s product per euro doet het goed. Suiker is spotgoedkoop en lekker. Het lijkt een win-win, maar intussen is het vooral suiker die de bevolking dikker en ongezonder maakt. Ik heb het dan niet specifiek over luxeproducten als snoep, desserts en gebak, maar over verborgen suikers in minder voor de hand liggende artikelen zoals sauzen, vruchtensappen, zuiveldranken en broodbeleg. De frisdrankindustrie is als capitol offender al jaren geleden begonnen met suikervervangers, maar binnen de categorie maaltijdcomponenten lijken de betrokken partijen nog niet eens na te denken over aanpassingen.

Dat is ook niet makkelijk. Geconcentreerde pasta’s lijken bijvoorbeeld minder volumewaarde te geven per euro, hebben een kleinere facing op het schap en roteren in de praktijk over het algemeen minder goed dan grotere “voordeel” verpakkingen. Als suiker wordt vervangen zullen de smaak en mogelijk andere sensorische eigenschappen ook veranderen, wat zeker een verkooprisico is. Toch zijn met name hartige sauzen bij uitstek geschikt om te transformeren van quasi suikersiropen tot pure smaakmakers met weinig calorieën, of tot maaltijdverrijkers met èchte voedingswaarde. TOP heeft al diverse categorieën met succes onder handen genomen, van Sugo tot Teriyaki, van Ketchup tot Chilisaus. Slimme inzet van de nieuwste Steviasoorten en voedingsvezels biedt in veel gevallen uitkomst, zo leert inmiddels onze ruime ervaring. Hiermee vervalt een forse ongewenste suikerportie in het dieet en blijven de producten in hoge mate vergelijkbaar met hun origineel.

Gelukkig is er ook eens beweging vanuit onverwachtse hoek die “NPD nieuwe stijl” zou kunnen gaan faciliteren. Retailer Albert Heijn zet naar eigen zeggen voor het huismerk in op producten met minder suiker. Zullen merkartikelen volgen? Ik hoop van wel, want alleen als er alternatieven zijn kunnen consumenten een keuze maken om suiker te mijden.

Intussen maak ik simpele basissauzen steeds vaker zelf, en laat ik vruchtensap dikwijls staan ten faveure van een glas melk of een kop thee. Want gewoon water, dat wil er bij mij nog niet zo in.

Wouter Franken