Gezondheid van soja

Soja en producten op basis van soja zijn erg populair en hebben een gezond imago. Sojaproducten worden veel gegeten door vegetariërs om de eiwitten te vervangen die gemist worden door het niet eten van vlees. Ook komen er steeds meer sojadranken, soja-ijs en zelfs de gehaktballetjes in de soep bevatten soja.

Naast eiwitten levert soja essentiële aminozuren en onverzadigde vetten. Verder zou de consumptie van soja goed zijn voor het cholesterolgehalte. Uit verschillende onderzoeken blijkt ook dat het geregeld eten van soja kan bijdragen aan het verlagen van het “slechte” cholesterol. Zo op het eerste gezicht lijkt soja een gezond product. Maar is dit ook daadwerkelijk zo?

Sojabonen bevatten van nature isoflavonen. Deze isoflavonen maken fyto-oestrogenen aan zoals genisteïne en daidzeïne. Bij een hoge consumptie van soja krijgt men dus deze stoffen binnen en deze lijken veel op oestrogeen, het vrouwelijke geslachtshormoon. Bij vrouwen kan genisteïne de ontwikkeling en het behoud van vrouwelijke kenmerken bevorderen, maar ook de ontwikkeling van een al aanwezige borstkanker. Bij mannen zou de vruchtbaarheid verminderd kunnen worden maar zou het ook prostaatkanker kunnen remmen. Ook zou genisteïne de werking van de schildklier verminderen. Door een lagere activiteit van het schildklierhormoon kan er een laag energieniveau ontstaan. Verder bevat soja fytaten, die een tekort kunnen veroorzaken aan mineralen zoals ijzer, magnesium, calcium en zink. Hierdoor zou er bijvoorbeeld osteoporose kunnen ontstaan.

Volgens onderzoek in Amerika is er zelfs een verband te zien tussen de stijgende consumptie van sojaproducten en gezondheidsproblemen zoals hartaandoeningen, traag werkende schildklier, borstkanker en hersenschade. Ook zou er een verband zijn tussen ongefermenteerde sojaproducten en vruchtbaarheidsproblemen, verlies aan libido en een verminderd immuunsysteem.

Door fermentatie van soja komen enzymen vrij die de fytaten afbreken. De populaire sojaproducten zoals sojamelk, edamame en sojabloem zijn echter niet-gefermenteerde producten waarin de fytaten dus nog in hoge concentraties aanwezig zijn. Of worden de ongezonde stoffen afgebroken door het verhittingsproces? Helaas voor de sojaliefhebbers zijn isoflavonen en fytaten vrij hittestabiel. Door verhitting verandert de structuur wel enigszins maar de werking in het lichaam blijft hetzelfde.

Soja heeft dus zowel positieve als negatieve effecten op de gezondheid. Maar welke wegen nu het zwaarst? Gezien de ernst van de negatieve kanten van sojaconsumptie laat ikzelf de sojaproducten in ieder geval voorlopig even staan.

Myriam Knopf