“Black Friday” en “Food Monday”

Consumenten zijn de afgelopen jaren getuige geweest van toenemende invoering van het “Black Friday” verkoopconcept door FMCG (Fast Moving Consumer Goods) bedrijven in Europa. Dit jaar bereikten de overheerlijke aanbiedingen van een divers stel materiaalleveranciers een hoogtepunt, variërend van kleine machineonderdelen zoals stofzuigerzakken tot gigantische 4K OLED tv’s.

Laat ik duidelijk zijn: ik zelf ben ziek van aanbiedingen en organisaties die me spullen proberen te verkopen. In de week voorafgaand aan Friday begint het bombardement aan berichten, wat doorgaat helemaal tot aan Cyber Monday, om zichzelf rond Kerstmis nog eens te herhalen. Meer spullen, meer opgedrongen consumptie.

Behalve de focus op cadeaus, zie je rond kerst aan regelmatige piek betreffende luxe levensmiddelenaanbiedingen en advertenties. Het idee van kortingen is dat een grotere omzet het verlies aan marge kan compenseren. Hoewel dit in de praktijk waar kan zijn, creëert het ook een schadelijk effect van waardevermindering voor consumentengoederen in het algemeen. Feitelijk voel je je behoorlijk dom wanneer je dingen koopt buiten het “Uitverkoop! Aanbieding! Uitverkoop!” schreeuwende feestdagenseizoen, dat zich uitstrekt van mid-november tot mid-januari. Er zijn altijd betere koopjes te krijgen, dus waarom zou je ooit nog iets voor de volle prijs kopen?

Het erop volgende gevoel is dat consumenten zich niet beloond voelen tijdens de uitverkoop, maar juist opgelicht tijdens de rest van het jaar, en gedwongen om aan de rat race mee te doen. Dit is al schadelijk genoeg voor luxe producten, alhoewel, die zijn niet belangrijk. Basisvoedselproducten zijn echter van levensbelang en hebben intrinsieke waarde die niet verminderd zou mogen worden door aanbiedingen van te veel tegen een te lage prijs. Dat is schadelijk voor de gehele productieketen dat de marges ziet verdampen, en het korting systeem veroorzaakt een vertekend beeld van voedselwaarde bij consumenten.

Ik geloof dat dit uiteindelijk leidt tot een verspillende instelling, te vergelijken met het dierlijke instinct dat mensen ervaren wanneer ze in een “zoveel je op kunt” buffet restaurant eten; daar is altijd een overdaad die we ten volle willen benutten, zelfs als we er ziek van worden. Het lijkt wel of een collectieve gedachteloosheid ons gevoel voor matigheid overneemt. Met periodes als Black Friday raakt de markt veel te snel verzadigd en gaat uiteindelijk aan zijn eigen glorie ten onder.

Het is nog te vroeg om vast te stellen, maar het lijkt er op dat ook supermarkten inhaken op de Black Days. En wie weet, misschien plunderen we vroeg of laat (eerder vroeger dan later) wel grote hoeveelheden kalkoen in onze eigen versie van Thanksgiving, overdaad vierend door te genieten van haar nietszeggendheid.

Ik zal mijzelf een tijdje afsluiten van commercie om het concept van een goede aanbieding weer speciaal te maken, want door me er op dit moment aan bloot te stellen voel ik me net een onder dwang vetgemeste gans.
Beperkt verkrijgbaar: plezier, genot, bevrediging, waardering. Weer voorradig: misschien volgend jaar.

Wouter Franken