Design in de machinebouw?

Wat is design? In Nederland is letterlijk alles is “gedesigned”, overal hebben mensenhanden invloed op gehad. Of we nou een gebied aanwijzen om de natuur haar gang te laten gaan of dat het gaat om die ene irritante uitstekende spijker, bij alles heeft iemand over de plaats en positie nagedacht. Maar toch denken we bij design vaak onterecht over het mooi maken van dingen, of zoals mij vaak gevraagd wordt: wil jij er een “design sausje” over gooien? Nee, dat wil ik niet, om de simpele reden dat ik denk dat design een product of dienst juist beter dient te maken en niet achteraf te esthetiseren.

Design: wat maakt een product of dienst mooi? Een mooi product dient allereerst goed en daarnaast helder (lees: begrijpelijk) te werken. Deze combinatie zal automatisch al resulteren in een esthetisch appetijtelijk product.
Hoe is dit terug te vinden in de machinebouw?
Kijk in een fabriek, wat zijn de lelijkste en meest verguisde machines? Juist, die niet helder zijn in hoe ze werken of te bedienen zijn. Ondanks dat machines vaak in een geautomatiseerd proces staan, kan door de vormgeving het productieproces wel inzichtelijk gemaakt worden. Maar het zijn ook de verguisde machine waarbij de operator eerst op een cursus moet om de userinterface te begrijpen. Design kan hierbij helpen door fysieke knoppen logisch te rangschikken en soms helemaal te elimineren. Maar ik kom al te vaak ook onbegrijpelijke softwareschermen tegen; zoals een constructeur in krachten en mechanica denkt, denkt een programmeur vooral in functionaliteit en niet per se in gebruiksgemak.
Een laatste belangrijk punt dat ik wil aanraken is de ergonomie. Meestal wordt eerst gekeken hoe de machine geplaatst wordt en of alle hardware erin past. O ja, daarná komt er nog een gebruiker bij waar even een plekje voor gezocht dient te worden, in tegenstelling tot bij ‘ons’ op kantoor waar we ergonomische stoelen, toetsenborden en bureaufietsen hebben. Analyseer juist de bewegingen en handelingen voor, tijdens en na het ontwerpproces en neem dit als uitgangspunt tijdens het ontwerpproces, de gebruiker zal hierdoor optimaal gaan functioneren.
Vaak kijken mensen me glazig aan als ik vertel dat ik veel bezig ben met ontwikkeling binnen de machinebouw én dat ik een designer ben. Juist door design van meet af aan te integreren in een erg technisch ontwikkelproces, leidt dat alleen maar tot betere en begrijpelijkere machines wat zelf al leidt tot een mooiere, prettiger en bovenal productievere werkomgeving.
Jeroen van den Bosch